Wiele osób uważa, że owies i płatki owsiane to „zwykłe” jedzenie: tradycyjne babcine, więc przaśne i ubogie odżywczo. Tymczasem jest to jedzenie „niezwykłe”, bo wyjątkowo bogate i superzdrowe. Tak bardzo, że dr Budwig włączyła je do swojej leczniczej diety. Z tego wpisu dowiesz się, jakie korzyści niesie owies w diecie dr Budwig, jakie ziarno i płatki należy kupować, aby tych korzyści doświadczyć oraz w jaki sposób i jak często włączać produkty z owsa do jadłospisu.
o korzyściach zdrowotnych jedzenia owsa i płatków owsianych
Ziarno owsa (Avena sativa L.) ma wyjątkowo zdrowy i bogaty skład. Oprócz cennych witamin i minerałów, zawiera mnóstwo fitamin, czyli roślinnych substancji o znaczeniu porównywanym do witamin. Działają one m.in. przeciwcholesterolowo, przeciwutleniająco, przeciwzapalnie, przeciwnowotworowo oraz uodparniająco.
Wiele z tych fitamin, np. betaglukany (beta-glukany, ?-glukany) można znaleźć także i w innych roślinach i grzybach, ale niektóre są unikalne dla owsa.
Wśród tych unikalnych owsianych fitamin najwięcej rozgłosu zyskują obecnie owsiane saponiny (awenacyna i awenakozydy), owsiane sterole (awenasterole) i owsiane polifenole (awenantramidy).
Wszystkie owsiane fitaminy działają synergicznie i przynoszą udowodnione korzyści:
- w chorobach układu krążenia, w tym w miażdżycy (obniżają cholesterol)
- w cukrzycy typu II (obniżają glukozę)
- w nowotworach (uszkadzają komórki rakowe i hamują przerzuty)
- w chorobach jelit (zmniejszają stan zapalny i uzdrawiają mikrobiom jelitowy)
- w chorobach skóry (łagodzą swędzenie)
- w niskiej odporności (zwiększają odporność)
- w zespole metabolicznym (poprawiają metabolizm tłuszczów)
- w otyłości (hamują apetyt i zmniejszają masę ciała)
i w wielu, wielu innych problemach zdrowotnych.
Aby w pełni wykorzystać superzdrowe działanie owsa, trzeba wiedzieć, jakie ziarno i jakie płatki kupować. Bo nie każdy produkt jest równie zdrowy.
Jakie produkty owsiane kupować do diety dr Budwig
Celem diety dr Budwig jest dostarczenie pożywienia, które zawiera jak najwięcej aktywnych substancji prozdrowotnych, ograniczając jednocześnie do minimum ilość substancji toksycznych, np. pestycydów.
Dlatego do diety dr Budwig nadają się wyłącznie produkty jak najbardziej naturalne (jak najmniej przetworzone) oraz ekologiczne (koniecznie!). Patrz: 10 przykazań diety dr Budwig — wszystkie najważniejsze zasady — kompendium
A zatem:
- w przypadku płatków owsianych,
kupuj tylko te grube (najlepiej zwykłe), ekologiczne i jak najświeższe (z jak najdłuższą datą przydatności do spożycia) - w przypadku otrębów owsianych,
kupuj tylko te z zarodkami, ekologiczne, jak najświeższe (wybieraj te o jak najdłuższej dacie przydatności do spożycia)
(zamiennikiem otrębów owsianych mogą być zarodki ryżowe lub pszenne, oczywiście tylko ekologiczne!) - w przypadku kaszy z obłuszczonego ziarna owsa (tzw. pęczak owsiany),
kupuj tylko ekologiczne, jak najświeższe (wybieraj te o jak najdłuższej dacie przydatności do spożycia) - w przypadku pełnego ziarna owsa (nieobłuszczonego),
kupuj tylko ekologiczne, jak najświeższe (wybieraj te o jak najdłuższej dacie przydatności do spożycia)
Nie kupuj płatków błyskawicznych!
Płatki owsiane błyskawiczne (dawniej nazywane „instant”) są najuboższe w superzdrowe fitaminy. Dzieje się tak z 2 powodów:
- są najbardziej rozdrobnione,
- przetwarza się je z użyciem pary wodnej.
Zarówno mniejsza grubość płatków, jak i wysoka temperatura powodują większą utratę niektórych superzdrowych fitamin. Utrata ta postępuje szybciej nie tylko w czasie samego przetwarzania, ale i później, podczas przechowywania.
W przypadku płatków grubych masz do wyboru:
- płatki owsiane zwykłe, które są produkowane poprzez zmiażdzenie całego ziarna
- płatki owsiane górskie, które najpierw się kroi, a potem dopiero miażdży.
Oczywiście najwięcej fitamin mają płatki owsiane zwykłe!
Nie kupuj produktów zawierających wysokoprzetworzony owies!
Kupuj tylko naturalne produkty: 100% owsiane, jak najmniej przetworzone i bez dodatków.
Do diety dr Budwig nie nadaje się np.:
- owies ekspandowany,
- płatki śniadaniowe wielozbożowe zawierające słodziki i inne sztuczne dodatki
- wszelkie crunche z płatkami owsianymi.
Nie kupuj produktów nieekologicznych!
Owies uprawiany w sposób konwencjonalny, czyli nieekologiczny może zawierać ogromne ilości toksycznych pestycydów. Nieekologiczni rolnicy używają bowiem pestycydów nie tylko w czasie wzrostu rośliny, ale także tuż przed zbiorem. Robią to w celu wysuszenia rośliny (czyli desykacji). Dlatego w owsie (a także innych zbożach i ziarnach, np. w siemieniu lub rzepaku) znajdowane są duże ilości glifosatu.
Nic więc dziwnego, że europejska norma dla pozostałości glifosatu w płatkach owsianych to aż 20 000 ?g/kg czyli aż 20 mg na 1kg! Norma dla wody to 0,1 ?g na 1 l… czyli 200 tysięcy razy mniej…
Dlatego kupuj tylko ekologiczne produkty owsiane. W rolnictwie ekologicznym glifosat i wiele innych toksycznych pestycydów są zakazane.
Kiedy i jak stosować owies, płatki owsiane i otręby owsiane w diecie dr Budwig
Produkty owsiane są obecne zarówno w czasie etapu przejściowego, jak i w zasadniczej diecie dr Budwig.
Co to etap przejściowy i jaką rolę pełni w nim owies, dowiesz się z wpisu: Dieta dr Budwig — etap (okres) przejściowy krok po kroku.
Natomiast wykorzystanie owsa w diecie zasadniczej (tej docelowej, stosowanej po okresie przejściowym) omawiam poniżej.
Owies w codziennym jadłospisie diety dr Budwig
Produkty z owsa powinny być obecne w codziennym jadłospisie bardzo często. Moim zdaniem przynajmniej co drugi dzień.
Po ponad 20 latach doświadczeń z dietą dr Budwig, proponuję je rozmieścić w jadłospisie tak:
- w przypadku płatków owsianych,
1 porcja, po ok. 40-50 g co drugi dzień
gotowana na wodzie, wywarze warzywnym lub mleku
jedzona w ramach dania kolacyjnego o 18:00, na zmianę np. z kaszą jaglaną lub brązowym ryżem - w przypadku otrębów owsianych (z zarodkami),
1-2 porcje po ok. 1 łyżce codziennie
posypywane lub wmieszane do kasz w daniu obiadowym i / lub daniu kolacyjnym - w przypadku kaszy z obłuszczonego ziarna owsa (tzw. pęczak owsiany),
1 porcja ok. 40-50 g 1-2 razy w tygodniu
gotowana na wodzie lub wywarze warzywnym
jedzona jako kasza w daniu obiadowym, np. zupie lub daniu kolacyjnym, na zmianę np. z kaszą gryczaną lub ryżem brązowym - w przypadku pełnego ziarna owsa (nieobłuszczonego),
gotowanie w postaci wywarów lub naparów wg zaleceń zielarza (bo jak się okazuje takie napary i wywary są niezwykle pomocnym środkiem ziołowym na wiele dolegliwości)
Pamiętaj, by pić dużo!
Produkty zbożowe chłoną wodę, dlatego nie zapomnij, by dużo pić! Patrz: Podstawowe wyjaśnienia do 3. przykazania diety dr Budwig (przykazania, które nakazuje pić min. 2-2,5 l wody dziennie).
Pamiętaj o różnorodności jadłospisu!
Różnorodność pożywienia to podstawa każdej zdrowej diety, także diety dr Budwig.
Jeśli zatem jednego dnia na obiad zrobisz pęczak owsiany, to na kolację tego dnia przygotuj nie płatki owsiane, tylko kaszę jaglaną lub pełnoziarnisty ryż (brązowy, czerwony lub dziki). Kolejnego dnia na obiad możesz przyrządzić np. kaszę gryczaną (oczywiście niepaloną ?), a na kolację płatki owsiane.
Natomiast co do otrębów owsianych (z zarodkami), traktuj je jak suplement diety i stosuj codziennie, aż do wyczerpania opakowania. Następnie kup inne otręby z zarodkami, np. ryżowe. Gdy skończysz opakowanie, wróć do otrębów owsianych itd.
Jeśli lubisz, fermentuj
Zarówno całe ziarna owsa, jak i płatki możesz poddawać fermentacji. Po ukiszeniu są jeszcze bardziej zdrowe!
Autor: Alicja Krzywańska-Podermańska
Copyright: Primanatura Piotr Podermański 2006-
Bibliografia:
- Paudel D, Dhungana B, Caffe M, Krishnan P. A Review of Health-Beneficial Properties of Oats. Foods. 2021 Oct 26;10(11):2591. doi: 10.3390/foods10112591. PMID: 34828872; PMCID: PMC8625765.
- Chen O, Mah E, Dioum E, Marwaha A, Shanmugam S, Malleshi N, Sudha V, Gayathri R, Unnikrishnan R, Anjana RM, Krishnaswamy K, Mohan V, Chu Y. The Role of Oat Nutrients in the Immune System: A Narrative Review. Nutrients. 2021 Mar 24;13(4):1048. doi: 10.3390/nu13041048. PMID: 33804909; PMCID: PMC8063794.
- Li L, Zhang R, Hu Y, et al. Impact of Oat (Avena sativa L.) on Metabolic Syndrome and Potential Physiological Mechanisms of Action: A Current Review. J Agric Food Chem. 2023;71(41):14838-14852. doi:10.1021/acs.jafc.3c02304
- Henryk Gąsiorowski, Owies jako surowiec dla przetwórstwa spożywczego, Postępy Nauk Rolniczych nr 1/93
- Alemayehu GF, Forsido SF, Tola YB, Amare E. Nutritional and Phytochemical Composition and Associated Health Benefits of Oat (Avena sativa) Grains and Oat-Based Fermented Food Products. ScientificWorldJournal. 2023 Jul 17;2023:2730175. doi: 10.1155/2023/2730175. PMID: 37492342; PMCID: PMC10365923.
- Soares D, Silva L, Duarte S, Pena A, Pereira A. Glyphosate Use, Toxicity and Occurrence in Food. Foods. 2021 Nov 12;10(11):2785. doi: 10.3390/foods10112785. PMID: 34829065; PMCID: PMC8622992.
- Harasym, Joanna ; Olędzki, Remigiusz ; Pietkiewicz, Jerzy Jan Substancje o działaniu przeciwutleniającym obecne w ziarnach owsa (Avena sativa L.). Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu = Research Papers of Wrocław University of Economics; 2011; Nr 204, s. 71-89